Begin dit jaar hebben TNO en het CBS via de Zelfstandigen Enquête Arbeid de verzekeringsgraad van zzp’ers op het gebied van arbeidsongeschiktheid onderzocht. Hierin gaf 41% van de deelnemende zzp’ers aan geen enkele voorziening getroffen te hebben voor het geval zij arbeidsongeschikt zouden worden.
Ruim 4 op de 10 zelfstandig ondernemers zonder personeel beschikt dus niet over een verzekering voor het werk als zelfstandige, participeren niet in een broodfonds en kunnen ook niet terugvallen op spaargeld, beleggingen of op het vermogen dat zit in hun bedrijf of eigen woning. Uitgaande van vijf inkomensgroepen, blijkt dat minder dan een kwart van de zelfstandig ondernemers in de groep met de hoogste inkomens geen voorziening heeft. Van de zelfstandig ondernemers in de groep met de laagste inkomens heeft 65% geen voorziening.
De keuze om geen verzekering af te sluiten is vaak een financiële afweging. 46% geeft aan dat de kosten van een AOV niet opwegen tegen de baten en 37% zegt de kosten voor een verzekering niet te kunnen betalen.
Verplichte verzekering
Zelfstandigen sluiten vooralsnog op vrijwillige basis een verzekering voor arbeidsongeschiktheid. In het recent afgesloten akkoord over de vernieuwing van het pensioenstelsel is afgesproken dat er voor zelfstandigen een wettelijke verzekeringsplicht tegen arbeidsongeschiktheid komt. Het kabinet heeft de sociale partners gevraagd om hiervoor begin 2020 een concreet voorstel te doen. “De cijfers van het CBS en TNO laten zien dat een half miljoen Nederlanders niets heeft geregeld bij arbeidsongeschiktheid en dus een flinke inkomensval maakt komt bij ziekte. Dat is onacceptabel en ontluisterend en precies de reden dat de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen verplicht moet worden. Om schrijnende situaties te voorkomen”, aldus Arend van Wijngaarden, voorzitter vakbond CNV.
Het Verbond van Verzekeraars gaf eerder al aan dat verzekeraars niet van plan zijn om een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers uit te voeren, waarbij iedereen dezelfde polis krijgt. Er moet ruimte blijven voor maatwerk en keuzevrijheid.
Andere voorzieningen
Volgens recent gepubliceerde cijfers uit het Integraal inkomens- en vermogensonderzoek van het CBS, betaalde in 2017 krap 1 op de 5 zzp’ers een premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. In de Zelfstandigen Enquête Arbeid zegt ruim een vijfde van alle onverzekerden het financiële risico zelf te kunnen dragen. Deze reden wordt overigens wel vaker genoemd naarmate de ondervraagden dichter bij de AOW-gerechtigde leeftijd zijn.
Bijna een derde heeft voor arbeidsongeschiktheid een voorziening heeft getroffen in de vorm van spaargeld of beleggingen. Een op de tien verwacht het risico af te kunnen dekken met de waarde van de eigen woning. Relatief kleine groepen zelfstandig ondernemers noemen de waarde van het eigen bedrijf of deelname aan een broodfonds als voorziening. Daarnaast kan een vijfde terugvallen op het inkomen van de partner. Onder deze groep zijn relatief veel vrouwen. Een kleine groep zegt niet te worden geaccepteerd bij een verzekering vanwege leeftijd of gezondheid. Met 14% noemen 55-plussers deze afwijzingsgrond relatief het vaakst.
Pensioenpot vaker aanwezig
Bijna 1 op de 5 zzp’ers zegt niets te hebben geregeld voor het pensioen. De meest genoemde reden is dat ze het niet kunnen betalen; iets meer dan de helft geeft dat aan. Andere redenen zijn dat ze er nog niet aan toe zijn gekomen (31%) of dat het pensioen nog ver weg is (20%).
Toch blijken zzp’ers vaker een voorziening voor pensioen te hebben dan voor eventuele arbeidsongeschiktheid. Iets minder dan de helft (45%) van de zzp’ers is aangesloten bij een pensioenfonds, omdat ze als werknemer pensioen opbouwen of hebben opgebouwd. Daarnaast is 7% via het huidige werk als zelfstandige aangesloten bij een pensioenfonds. Ook spaargeld of beleggingen (43%) en de waarde van de eigen woning (33%) worden als pensioenvoorziening genoemd.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
