Pensioenfondsen verkochten in de eerste helft van 2022 voor 88 miljard euro aan beleggingen, blijkt uit cijfers van DNB. De opbrengsten werden deels gebruikt om te voldoen aan zogeheten margeverplichtingen van afgesloten derivatencontracten, die stegen als gevolg van de opgelopen rente. Vooral aandelen werden van de hand gedaan, mede gedreven door herbalancering van de beleggingsportefeuille van pensioenfondsen.
De 88 miljard euro aan verkopen bedroegen ongeveer 4,6% van het totaal belegd vermogen van pensioenfondsen. Niet eerder verkochten deze instellingen in een half jaar tijd zo’n groot deel van hun beleggingen. Onderverdeeld naar het type beleggingen werden voornamelijk participaties in beleggingsfondsen (57 miljard euro) en in geldmarktfondsen (8 miljard) verkocht. Ook werd er voor 25 miljard euro aan beursgenoteerde aandelen van de hand gedaan. Pensioenfondsen kochten daarentegen in beperkte mate obligaties (2 miljard).
Rentederivaten
De rente steeg de eerste helft van 2022 sterk. Dit is goed nieuws voor pensioenfondsen, die hiermee de actuele waarde van hun verplichtingen zagen dalen en dekkingsgraad toenemen. De gestegen rente heeft ook een andere consequentie, zegt DNB. “Pensioenfondsen dekken een deel van het renterisico dat zij lopen over hun verplichtingen af door rentederivaten af te sluiten . Wanneer de rente daalt, stijgen deze derivaten in waarde en compenseren zo voor een deel de hogere actuele waarde van de toekomstige pensioenverplichtingen. Omgekeerd daalt de waarde van deze derivaten wanneer de rente stijgt. De waarde kan dan ook omslaan in een schuld aan de tegenpartij. Tegenpartijen waarmee deze contracten zijn afgesloten vragen onderpand tegenover deze schuld in de vorm van een margeverplichting, oftewel een afgeschermde bankrekening. Nu de rente snel stijgt neemt de waarde van de rentederivaten af (wordt sterker negatief) en nemen de hieraan verbonden margeverplichtingen toe.”
Renterisico
Pensioenfondsen hebben in de eerste zes maanden van 2022 82 miljard euro op margerekeningen bijgestort, onder meer bekostigd vanuit de opbrengst van de verkochte beleggingen. De verplichtingen van Nederlandse pensioenfondsen – bestaande uit toekomstige pensioenuitkeringen – liggen ver in de toekomst en zijn daarom sterk afhankelijk van de rentestand. Bij een dalende rente neemt de actuele waarde, de waarde die is gebaseerd op actuele marktprijzen, van deze pensioenverplichtingen toe. Omgekeerd neemt deze bij een stijgende rente af. Pensioenfondsen kunnen besluiten dit renterisico (gedeeltelijk) af te dekken en daarmee hun dekkingsgraad stabiliseren.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
