De leennormen bij hypotheken moeten strenger, zo oordeelde de AFM onlangs. Hoewel niet gesignaleerd door Adfiz lijken aanbieders hier volgens De Telegraaf wel op te reageren door minder maatwerk te gaan toepassen, maar is dat wel de kern van de boodschap?
‘Maatwerk is een goed instrument, mits op de bedoelde wijze gebruikt voor de juiste doelgroep én voldoende onderbouwd’
Auteur: Klaas-Jan Dantuma, Directeur Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs en -bemiddelaars (NVF)
De leennormen bij hypotheken moeten strenger, zo oordeelde de AFM onlangs. Het lijkt mij prima dat hier opmerkingen over gemaakt worden door de toezichthouder. Leennormen zouden strikter opgevolgd moeten worden, en er zou duidelijker en concreter invulling aan deze normen moeten worden gegeven. Daar kan niemand tegen zijn lijkt mij. Hoewel niet gesignaleerd door Adfiz lijken aanbieders hier volgens De Telegraaf wel op te reageren door minder maatwerk te gaan toepassen maar is dat wel de kern van de boodschap? Volgens mij is en blijft maatwerk een goed instrument, mits op de bedoelde wijze gebruikt voor de juiste doelgroep én voldoende onderbouwd.
Maatwerk te ruim geïnterpreteerd
In essentie is een hypotheek een lening om een woning mee te kopen. Maatwerk helpt mensen die een (eerste) eigen woning willen kopen, maar die dit met de huidige normen net niet kunnen. Voor deze groep is het dan tot op zekere hoogte mogelijk om dit alsnog verantwoord te kunnen realiseren. Daar is maatwerk ook voor bedoeld. Maar het is niet bedoeld om consumptieve uitgaven te financieren of om consumptief gebruikte financieringen af te lossen uit de hypotheek. En dat is wat in de praktijk wel vaak gebeurt. Sterker nog, als we teruggaan naar de basis dan is een hypotheek in zijn algemeenheid daar niet voor bedoeld. Als we dit laatste nu eens in gedachte blijven houden dan kan er volgens mij geen probleem zijn. Toch zien wij dat er de afgelopen jaren op dit vlak een ongewenste vervaging is opgetreden tussen hypothecair en consumptief krediet.
“Maatwerk is niet bedoeld om consumptieve uitgaven te financieren of om consumptief gebruikte financieringen af te lossen uit de hypotheek”
Er zijn voldoende signalen gegeven…
Door het opnemen van consumptief gebruikte leningen in de hypotheek wordt de looptijd in de meeste gevallen uitgesmeerd naar 30 jaar, uitzonderingen daargelaten. Want alleen dan ontstaat een zo laag mogelijke maandlast en juist dat lijkt budgettair interessant. Over deze looptijd wordt daarentegen wel veel meer rente betaald. Het aangeschafte product heeft geen levensduur van 30 jaar en dus zal binnen de looptijd opnieuw en extra worden geleend. Hierdoor wordt krediet op krediet gestapeld. Dit blijft redelijk onder de radar omdat het in de hypotheek verdwijnt en niet in een reguliere lening. Het terugbrengen van schulden stond hoog op de agenda van de toezichthouder, maar op deze wijze wordt dit alleen oppervlakkig gerealiseerd. Maar dezelfde schulden zijn onzichtbaar in de hypotheek ondergebracht. Nu met een aanzienlijk langere looptijd en daarmee vormen zij op termijn een aanmerkelijk groter risico.
Want wat gaat er gebeuren wanneer woningen weer in waarde gaan dalen? Mensen die overwaarde hadden, maar deze geheel hebben ‘opgenomen’ en op basis hiervan een maximale hypotheek afsloten hebben een grote kans om met hun woning onder water te komen. Geschat wordt dat – bij een daling van de woningprijzen met 30% , maar liefst 33% van de huizen onder water komt te staan! Het verschil met de vorige restschuldencrisis is dat niemand kan zeggen niet te weten waardoor dit is ontstaan. Er zijn voldoende signalen gegeven….
Verbod op consumptieve financiering
Natuurlijk zien wij als branche liever dat voor consumptieve doeleinden ook consumptieve kredieten worden afgesloten. Hiermee kan veel beter op de individuele situatie worden ingespeeld en zo worden de verschillende financieringsvormen ook zuiver gehouden, zowel qua looptijd als fiscaal. Het klinkt allemaal logisch maar de praktijk wijst anders uit. Het is niet nieuw maar ik zou ervoor willen pleiten dat een hypotheek alleen nog gebruikt kan en mag worden voor aanschaf of verbouwing/verbetering aan de eigen woning. Consumptief (gebruikt) krediet hoort niet binnen de hypotheek thuis.
Zorg ervoor dat een hypotheek enkel gebruikt kan worden waarvoor hij bedoeld is; financiering van de eigen woning of verbouwing hiervan. Het zou zoveel duidelijker maken voor consument, branche en wetgever. Een verbod op consumptieve financiering of op het inlossen van consumptief gebruikte financieringen uit de hypotheek moet er gewoon snel kunnen komen, dat kan geen ingewikkelde ingreep zijn.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
