Het heeft bij 10 jaar geduurd, maar… Bonden, werkgevers en de overheid zijn het eindelijk eens over een pensioenstelsel dat beter aansluit bij de wensen van deze tijd. Dit akkoord heeft een groot effect op je inkomen later. Welke zaken zijn er veranderd? En welke zijn voor jou van belang?
Was er een akkoord nodig?
Jazeker. De arbeidsmarkt is veranderd: we wisselen van baan, werken niet altijd meer voor dezelfde baas en gaan vaker als zelfstandige verder. Gelukkig worden we steeds ouder en zijn we aan het vergrijzen. Het aantal gepensioneerden is hoger dan mensen die premie inleggen. Tel daar een jarenlange lage rente, een forse financiële crisis in 2008 en de gevolgen van corona bij op. Een waardevast pensioen opbouwen bij je werkgever is hierdoor onhaalbaar geworden. Tijd voor iets anders. Lees hieronder de veranderingen.
Pensioen beweegt mee met economie
De grootste verandering is dat in het nieuwe stelsel niet langer beloften worden gedaan over wat je in de toekomst aan pensioen krijgt. Je pensioen beweegt mee met economische goede of juist slechtere tijden. Met mee- en tegenvallers. Over je toekomstige uitkeringen worden alleen nog voorspellingen gedaan. De zekerheid van een gegarandeerde uitkering is nu dus ook officieel losgelaten. Het was al langer duidelijk dat die zekerheid er in de praktijk niet was, in economisch moeilijke tijden moesten pensioenfondsen al eerder de pensioentoezeggingen aan de deelnemers korten. Voordeel is dat de financiële buffers die moesten bijdragen aan die zekerheid nu ook kunnen worden ingezet om te renderen.
Het pensioen wordt dus beweeglijker. Als je dichter bij je pensioen komt, wordt de beweeglijkheid kleiner. Dit zorgt ervoor dat het pensioen van gepensioneerden zo min mogelijk schommelt. In de uitkeringsfase – als je met pensioen bent – moet je pensioen daardoor stabieler worden.
Betere indexatie
In het nieuwe pensioenstelsel zijn er meer mogelijkheden om de koopkracht van gepensioneerden op peil te houden. Pensioenfondsen die straks kiezen voor ‘het nieuwe pensioencontract’ leggen ook een zogeheten solidariteitsreserve aan. Die helpt om beleggingsverliezen te dempen. Denk aan een financiële crisis, zoals die in 2008. Dat voorkomt bovendien dat je in de toekomst veel geluk of pech hebt met het moment waarop je pensioen ingaat.
Het anders inzetten van de premie
De premie die jij en je werkgever inleggen in de pensioenregeling wordt anders ingezet. Op dit moment betaalt iedereen die deelneemt in een pensioenregeling nog dezelfde premie. Deze doorsneesystematiek is eigenlijk niet eerlijk. De inleg van bijvoorbeeld een 24-jarige kan immers veel langer belegd worden dan de inleg van een 54-jarige. Daar wordt nu nog geen rekening mee gehouden maar in het nieuwe stelsel straks wel. Jongeren krijgen zo meer pensioenopbouw voor de premie die ze in het begin van hun loopbaan inleggen. Ben je tussen de 40 en 55 jaar oud, dan pakt dit minder goed uit: je hebt toen je jong was meebetaald voor de huidige gepensioneerden, maar de jongeren nu betalen niet meer voor jou. Je wordt hiervoor (deels) gecompenseerd door je pensioenfonds.
AOW-leeftijd stijgt minder snel
Ook de leeftijd waarop je AOW-uitkering start is onderdeel van het pensioenakkoord. Hier waren partijen het al eerder over eens. De AOW-leeftijd stijgt minder snel. In 2020 en 2021 blijft de AOW-leeftijd 66 jaar en 4 maanden. Hierna stijgt de AOW-leeftijd met 3 maanden per jaar, tot 67 jaar in 2024. De AOW blijft gekoppeld aan de levensverwachting, maar minder sterk. Vanaf 2025 stijgt de AOW-leeftijd acht maanden voor elk jaar dat we gemiddeld langer leven.
Meer mogelijkheden voor zzp’ers en flexwerkers
Grote kans dat je in je carrière een of meerdere keren van baan bent gewisseld. Of hebt besloten verder te gaan als zzp’er. In het pensioenakkoord is daarom afgesproken dat zzp’ers zich – onder bepaalde voorwaarden- vrijwillig kunnen aansluiten bij een pensioenregeling. Je kunt zo meedelen in de voordelen van zo’n collectieve regeling, zoals een gezamenlijke administratie en het delen van beleggingsrisico’s. In ruil daarvoor is in het akkoord opgenomen dat zzp’ers zich verplicht tegen arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten verzekeren.
Geld opnemen uit pensioenpot
Je kunt straks een deel van je pensioen (maximaal 10%) opnemen op je pensioeningangsdatum. Dit kun je bijvoorbeeld gebruiken om je hypotheek af te lossen. Dit kan voordelig zijn, want zo heb je minder woonlasten op je oude dag. Je maandelijkse pensioenuitkering wordt dan wel lager.
Meer keuze in het nabestaanden pensioen
Het nabestaandenpensioen biedt straks meer keuze. De achterblijvende partner kan het nabestaandenpensioen straks laten uitkeren als een levenslange uitkering of een groter bedrag gedurende een aantal jaar.
Zware beroepen
Werknemers met zwaar werk kunnen niet altijd doorwerken tot de AOW-leeftijd. Zij krijgen in het nieuwe stelsel de mogelijkheid om eerder te stoppen met werken. Bijvoorbeeld door extra verlof in te zetten. Bedrijven kunnen hier subsidie voor aanvragen.
Wanneer gaat de aangepaste pensioenwet in?
De nieuwe regels gaan naar verwachting vanaf 1 januari 2022 in. De afspraken over de AOW gelden nu al. In de komende tijd kunnen pensioenfondsen hun regelingen omzetten naar de nieuwe regels, dat kan nog wel een paar jaar duren. Wat merk ik van de veranderingen? Voor bijna iedereen wordt het pensioen straks eerlijker, maar ook onzekerder. Hoeveel impact het pensioenakkoord precies heeft op je pensioen hangt af van welke generatie je bent.
Jonger dan 40 jaar
De voordelen voor de jongeren zijn duidelijk, hoewel zij met veel meer onzekerheid te maken krijgen dan de generaties voor hen. Het werkgeverspensioen is straks meer afhankelijk van het beleggingsrendement. Ook de AOW is een onzekere factor. Na 2040 staan er tegenover iedere gepensioneerde namelijk nog maar twee werkenden die de AOW moeten opbrengen, nu zijn dat er nog vier.
Tussen de 40 – 55 jaar
De generatie tussen 40 en 55 valt tussen wal en schip: zij hebben jarenlang relatief veel premie betaald, waar ze door het nieuwe stelsel weinig van terug gaan zien. De uiteindelijke pensioenuitkering is onzeker. Ook al omdat de jaren waarin je nog aanvullend pensioen op kunt bouwen zijn beperkt is. Er komen wel overgangsregelingen en compensatiemaatregelen. Waarschijnlijk zal het gaan om fiscale maatregelen in combinatie met ‘subsidie’ vanuit de pensioenfondsen zelf.
Ouder dan 55 jaar
Voor 55-plussers is de hoogte van het pensioen onzeker en afhankelijk van het behaalde rendement. Ben je voor 1955 geboren, dan word je niet erg geraakt door de nieuwe plannen. De huidige 65+ers en bijna-gepensioneerden zijn het beste af: voor hen verandert er weinig en ze kunnen eerder dan verwacht stoppen met werken. Hier staat wel tegenover dat zij al jaren geen indexatie hebben gekregen en soms zelfs gekort zijn.
Onzekerheid over de exacte hoogte van je pensioen
Onzekerheid lijkt de grootste zekerheid van dit pensioenakkoord. De hoogte van je pensioen blijft tot aan pensioendatum onzeker. Het akkoord regelt bovendien niets voor een grote groep zonder pensioen of voor mensen met extra behoeften zoals eerder stoppen met werken. Alle reden om eens te bedenken wat het pensioenakkoord voor jouw persoonlijke situatie betekent. Sluit dat aan bij jouw wensen? Ga er eens, samen met je partner of alleen, voor zitten en bedenk hoe jouw ‘later’ eruit zou moeten zien. Misschien wil je toch eerder stoppen met werken of denk je aan deeltijdpensioen.
Tijd voor een eigen potje
In de toekomst blijft het dus onzeker wat je van je werkgeverspensioen kan verwachten. Verstandig dus om een eigen potje op te bouwen. Voor jongeren, maar zeker ook voor veertigers en vijftigers. Je kunt daarvoor zelf in actie komen, dat kan door te sparen of door te beleggen. Je kunt ook minder uitgeven als je met pensioen bent, bijvoorbeeld door voor die tijd je huis (deels) af te lossen of te verhuizen naar een goedkopere woning. Veel mensen kiezen waarschijnlijk voor een mix van deze drie: sparen, beleggen en kosten verlagen. Twijfel je of dit voldoende is voor een comfortabel pensioen straks?
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
