De AFM is tevreden over het resultaat dat is bereikt op het dossier aflosvij. “Hypotheekaanbieders hebben in vijf jaar tijd 1,68 miljoen klanten benaderd over mogelijke risico’s van hun aflossingsvrije hypotheek. In die periode is het aantal klanten dat een verhoogd risico loopt teruggelopen met 63%.”
De stijging van de woningwaardes had een gunstig effect op dit resultaat, schrijft de toezichthouder in haar jaarverslag over 2023. Er zijn ongeveer 744.000 klanten met een aflosvrije hypotheek die acties hebben ondernomen om hun financiële situatie te verbeteren. Bijvoorbeeld met een incidentele of periodieke aflossing van hun hypotheek, omzetting naar een deels aflossende vorm of extra sparen.
Voor (potentieel) financieel kwetsbare klanten hebben hypotheekaanbieders een aanpak op maat ontwikkeld. “We hebben die aanpak ook met de sector geëvalueerd. De sector gaf hierbij onder andere aan veel geleerd te hebben over manieren om klanten te activeren. Wij zullen aandacht blijven houden voor aflossingsvrije hypotheken, zodat hypotheekaanbieders adequate nazorg bieden aan klanten met een aflossingsvrije hypotheek tot het einde van de looptijd van deze hypotheken”, aldus de AFM.
Klantbeheer en Wft
Behalve door een aflosvrije hypotheek, kunnen consumenten ook door overkreditering, on(der)verzekerd zijn en geen goede (na)zorg met financiële problemen te maken krijgen. In het kader van ‘klantbelang centraal’ kregen deze thema’s ook in 2023 bij de AFM prioriteit. “Wij zijn met de sector en de wetgever in gesprek omdat het adviesbegrip van de Wet op het financieel toezicht (Wft) geen betrekking heeft op de beheerfase van producten en diensten. We zien uit naar de uitkomsten van een onderzoek dat het ministerie van Financiën is gestart naar de praktische gevolgen en de adviesbehoeften van consumenten.”
Nieuwe risico’s
Bij de presentatie van het jaarverslag 2023 (pdf) zei AFM-bestuursvoorzitter Laura van Geest dat beleidsbepalers en toezichthouders aandacht moeten blijven houden voor financieel kwetsbare consumenten in onze samenleving. In de huidige dynamische omgeving, met ontwikkelingen als finfluencers, klimaatrisico’s op de woningmarkt en kunstmatige intelligentie, pleit de bestuursvoorzitter voor waakzaamheid. “Nieuwe risico’s voor schulden stapelen zich op. Met name jongeren staan bloot aan verlokkingen van buy now pay later (BNPL), overmatig handelen in crypto’s en finfluencers. Wetgeving is in aantocht, maar het is zaak daarop tijdig in te spelen zodat er in de tussentijd geen grote brokken worden gemaakt”, aldus Van Geest.
In de publicatie ‘Buy Now, Pay Later’ (pdf), die de AFM tegelijk met het jaarverslag heeft gepubliceerd, blijkt dat minderjarigen onrechtmatig gebruik maken van BNPL (makkelijk en snel krediet). In 2023 zijn er bijna 600.000 iDEAL-transacties verricht via rekeningen op naam van minderjarigen, die te linken zijn aan BNPL-aanbieders. Het gemiddelde bedrag was zo’n 50 euro.
Het gaat hierbij om (hoofdzakelijk) gebruikers in de leeftijd 13 tot en met 17 jaar oud die volgens de AFM waarschijnlijk de leeftijdscontroles van BNPL-aanbieders omzeilen. Aan minderjarigen mag in beginsel geen (BNPL-)krediet worden verstrekt. In de eigen gedragscode van de branche staat opgenomen dat BNPL-aanbieders eisen dat hun klanten minstens 18 jaar oud zijn. De toezichthouder roept de BNPL-sector en de wetgever op om op korte termijn tot een aanpak te komen die het gebruik van BNPL door minderjarigen effectief stopt.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
