Uit onderzoek van het CBS naar ontwikkelingen in de consumptie van Nederland blijkt dat uitgaven aan eerste levensbehoeften, zoals huisvesting en voeding, de afgelopen tien jaar een groter deel van de consumptie zijn gaan uitmaken.
Afgelopen jaar betrof ruim 32% van de werkelijke individuele consumptie bestedingen aan deze zogeheten primaire producten, terwijl dit in 2008 nog ruim 29% was. In Nederland nam dit aandeel sterker toe dan in andere West-Europese landen, vooral doordat de huren meer stegen.
Na het uitbreken van de kredietcrisis bereikte de werkelijke individuele consumptie een dieptepunt in 2013. Het aandeel van primaire producten in de consumptie, zoals huisvesting en voeding, nam in deze periode toe. Dat is gebruikelijk in een laagconjunctuur, omdat mensen niet goed buiten deze producten kunnen en er daarom minder op kunnen bezuinigen. Na 2013 groeiden de economie en de consumptie weer. Het aandeel van huisvesting en voeding zakte echter niet terug naar het niveau van voor de kredietcrisis.
Aandeel vervoermiddelen lager
De toename van het aandeel van primaire producten gaat gepaard met een afname van het aandeel niet-primaire producten. Vooral het aandeel van financiële en zakelijke diensten, communicatiediensten en vervoermiddelen was lager dan in 2008. De afname van het aandeel van vervoermiddelen komt vooral doordat de groei van de aankopen van nieuwe personenauto’s na 2013 veel kleiner was dan de krimp in de periode 2008-2013 door onder meer de opkomst van private lease en een langere levensduur.
Het aandeel van huisvesting bedroeg in 2018 15,4% vergeleken met 12,8% tien jaar eerder. De toename komt vooral door huurverhogingen. Aan energie en water werd in 2018 een kleiner deel gespendeerd dan tien jaar eerder. Het aandeel van voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken nam na 2007 toe, van 7,3% in 2007 naar 8,1% in 2018. Het aandeel steeg tot 2013 vooral door prijsstijgingen, daarna steeg ook het volume per hoofd. De consumptie van de overige voedingsmiddelen, zoals kant-en-klaarmaaltijden, soepen en babyvoeding groeide het meest. Verder stegen ook de bestedingen aan aardappelen, groente en fruit en koffie, thee en cacao.
Consumptiegroei hoger in buurlanden
In tegenstelling tot veel andere landen in Europa had Nederland na een aanvankelijk herstel te lijden onder een terugval van de economie in 2012 en 2013. Ook de consumptie daalde tijdens deze ‘dubbele dip’. Na 2013 groeide de consumptie in Nederland wel, maar over de hele periode 2007-2018 was de groei minder groot dan in buurlanden. In Nederland was de werkelijke individuele consumptie in 2018 goed voor ruim 60% van het bbp.
Ook in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk nam het aandeel van de primaire producten in de consumptie toe, maar lang niet zo sterk als in Nederland. In Duitsland nam het af en in België veranderde het nauwelijks. De sterke stijging van het aandeel van de primaire producten in Nederland komt vooral door de relatief sterke huurstijging. De stijging van het aandeel van voeding in de werkelijke individuele consumptie in Nederland was ook iets groter dan in de andere landen. Het aandeel van de individuele overheidsconsumptie – zoals onderwijs, zorg en sociale bescherming – nam zowel in Nederland als in België, Frankrijk en Duitsland toe.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
