In de tweede helft van 2021 staan de kranten er vol mee: stijgende energielasten. Hoewel de olieprijs aan het einde van het jaar duidelijk een daling inzette, is de verwachting dat de prijzen voor stroom en gas die huishoudens en bedrijven betalen, nog wel even fors hoger zullen blijven. Tot wel tientallen procenten hoger dan de afgelopen jaren het geval was.
Bij veel huishoudens vormen die (onverwachts) gestegen lasten een directe bedreiging voor de financiële gezondheid en dus treft het demissionaire kabinet direct maatregelen. Het gaat om een tweetal maatregelen die moeten voorkomen dat de scherp stijgende energietarieven voor grote financiële problemen zorgen. Wie zijn energierekening enkele tientjes heeft zien stijgen, hoeft zich dus niet meteen af te vragen: ‘wat kan ik lenen?’.
Compensatiemaatregelen
In oktober trok het demissionaire kabinet in totaal zo’n 3,2 miljard euro uit om de energierekening van huishoudens volgend jaar minder hard te laten stijgen. Het gaat om kortingen op de energiebelasting, die energieleveranciers in rekening brengen via de energierekening. Door het aandeel belasting in de energieprijs te verlagen, daalt de energierekening (of stijgt deze minder hard). Voor deze maatregel wordt 2,7 miljard uitgetrokken voor huishoudens en nog eens 0,5 miljard voor bedrijven. Daarnaast maakte het kabinet in december een tweede maatregel bekend: de 800.000 huishoudens met de laagste inkomens krijgen nog eens extra ondersteuning. Hiervoor wordt 200 miljoen euro uitgetrokken.
Onzekere vooruitzichten
Ondanks de demissionaire status van het kabinet in het najaar van 2021, werd direct ingrijpen nodig geacht. Dat is mede omdat de vooruitzichten van de energiemarkt onzeker zijn. De hoge prijzen van elektriciteit en gas stabiliseren, terwijl de olieprijs een gestage daling heeft ingezet. Mede door politieke spanningen in Oost-Europa is niet zeker of ook de prijzen van elektriciteit en gas snel zullen volgen. Overigens werkt de energieprijs doorgaans met vertraging door in de energierekening die huishoudens betalen. Zelfs wanneer de marktprijzen begin 2022 dalen tot een niveau dat de afgelopen jaren gebruikelijk was, merken de meeste huishoudens dat op zijn vroegst medio 2022. Maar dat dit überhaupt gebeurt is dus allerminst een zekerheid.
Kritiek
De compensatiemaatregelen van het kabinet roepen ook kritiek op. Met name de universele korting op de energiebelasting streeft zijn doel deels voorbij, zo menen critici. Deze korting komt namelijk ook terecht bij huishoudens die deze niet nodig hebben. Bijvoorbeeld omdat zij geen laag inkomen hebben, maar ook omdat zij een langlopend (vast) energiecontract hebben. Wie in het najaar van 2020 een nieuw energiecontract met vast tarief voor twee of drie jaar afsloot, merkt voorlopig niets van de stijgende prijzen, maar ontvangt in 2022 wel een forse korting op zijn energierekening. Het kabinet stelt dat het, gelet op de urgentie, niet mogelijk was om beter onderscheid te maken tussen huishoudens die de steun nodig hebben en zij die dat niet hebben.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
