In de pas door de AFM gepresenteerde meerjarenagenda is een top 10 van risico’s voor de financiële sector opgenomen. Nummer 1 in die top 10 is dat door de lage rente particulieren te veel lenen. Een goed punt, maar in onze cijfers zien we dat effect niet in de praktijk. Wel hebben wij drie andere zorgpunten die de zorgen van de AFM raken. Maar tegelijkertijd zien wij ook twee positieve ontwikkelingen.
Eerst de zorgpunten. Het totaal aan uitstaand consumptief krediet in Nederland is momenteel 27,9 miljard. Sinds 2012 zien we een jaarlijks gestage daling van dit bedrag, op een eenmalige stijging in 2014 na. In 2012 stond er 28,9 miljard uit aan consumptief krediet. Het grootste deel is, met 11,5 miljard, roodstand bij banken. Ook al neemt dat verhoudingsgewijs wel af -in 2012 was dat nog 13,4 miljard – toch zit daar direct ons eerste zorgpunt. De rente op roodstand is hoog (tussen 10% en 14%). Vooral voor mensen die langer rood staan is het een dure leenvorm. De meest voorkomende vorm van consumptief krediet is dus de vorm met een relatief hoge rente. Banken zouden daar meer op kunnen acteren door klanten daarop te wijzen.
| Jaar | PL | DK | Roodstand | Totaal |
| 2012 | 6 | 9,5 | 13,4 | 28,9 |
| 2013 | 6,5 | 8,8 | 13,1 | 28,4 |
| 2014 | 7,6 | 9 | 12,7 | 29,3 |
| 2015 | 7,9 | 8,4 | 12,5 | 28,8 |
| YTD | 8,5 | 7,9 | 11,5 | 27,9 |
Bron: eigen onderzoek Geldshop Groep en gesprekken met marktpartijen
Meer aandacht voor verplichte afbouw
Dan ons tweede zorgpunt. De groep 55-plussers met een doorlopend krediet. Die weten vaak niet dat ze op 59 of 60-jarige leeftijd verplicht moeten gaan aflossen. Afbouw noemen wij dat. Wij adviseren klanten met een doorlopend krediet die 55 zijn om tijdig te beginnen met aflossen of het product om te zetten naar een persoonlijke lening, die voor hen betaalbaar is. We hebben de indruk dat er in de markt te weinig oog is voor dit probleem.
Gevangen in oude lening met hoge rente
Het derde zorgpunt is een vervelende bijwerking van het aangescherpte VKM (verantwoord krediet maximum). Wij zijn voorstander van deze VKM en toetsen alle potentiele klanten daarop. Maar er is een flinke groep mensen (marktpartijen schatten de omvang in op 1 miljard euro aan uitstaand saldo) die door dit nieuwe VKM hun oude lening met een hoge rente nergens anders kunnen oversluiten tegen betere voorwaarden omdat het leenbedrag boven de nieuwe VKM uitkomt. Ze zitten gevangen in hun oude lening met hoge rente. Ze zouden met een overgesloten lening lagere maandlasten krijgen, maar dat lukt ze dus niet door die aangescherpte VKM.
Er is 1 uitzondering m.b.t deze VKM norm en dat betreft mensen die op dit moment een schuld hebben open staan van 30.000 euro, maar volgens de normen van vandaag slechts 22.500 euro kunnen lenen. Deze mensen kunnen onder strikte voorwaarden, afgestemd met de toezichthouder, met een verruimde VKM overgesloten worden. Waardoor zij gaan aflossen, niet meer extra kunnen lenen door een blokkade etc. Dat is een goede ontwikkeling waar wij ons voor inzetten.
PL wint terrein op doorlopend krediet
Maar er zijn ook positieve ontwikkelingen. Kijkend naar de ontwikkeling tussen 2012 en nu zien wij dat er meer gekozen wordt voor persoonlijke leningen. Tegelijkertijd daalt het aandeel van doorlopend krediet. Dat is in onze ogen een goede ontwikkeling. Het betekent dat er minder risico wordt genomen door consumenten. De rente staat bij een persoonlijke lening immers vast er is een vaste looptijd en er wordt volgens vast schema afgelost. Bij een doorlopend krediet zijn er variabele maandlasten en een lange looptijd, een product waarop mensen wel aflossen maar vaak gelijk weer opnemen.
De afbouw van rentekredieten loopt goed
Wat wij in onze eigen praktijk zien is een zeer sterke daling van het aantal rentekredieten. Dat is een oud product dat nu niet meer gesloten kan worden in de markt. Dit zijn aflossingsvrije kredieten waar alleen rente op wordt betaald. Dit aandeel is in onze portefeuille in één jaar tijd gehalveerd door gerichte campagnes. Door intensieve nazorg proberen we zoveel mogelijk klanten met een rentekrediet over te sluiten naar een lening, die betaalbaar is en waarop ze wel moeten aflossen en dus minder risico lopen. Een positieve ontwikkeling. De nazorg heeft effect.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
