Een groot deel van de jongeren is nog steeds solidair als het om pensioenregelingen gaat. Dat blijkt uit het Pensioenonderzoek 2012 van detacheerder Brunel. Slechts een derde van de jongeren tot 35 jaar zou verplichte collectieve pensioenregelingen niet meer van deze tijd vinden. In de leeftijdscategorie 35 tot 45 is dit zelfs nog minder. Maar een steeds groter wordende groep jongeren wil helemaal niet meer solidair zijn.
In 2001 stond in de rubriek ‘Terzijde’ van Vrij Nederland een mooie opmerking: “Denkt u weleens na over uw pensioen, of heeft u daar geen geld voor?” Inmiddels is pensioen zo’n hot issue geworden dat niemand het zich meer kan veroorloven om er niet over na te denken. En de gedachtes stemmen niet vrolijk. Zo gaat het overgrote deel van de 500 deelnemers aan het onderzoek uit van een lagere pensioenuitkering. Dat roept de
vraag op hoelang die solidariteit nog stand zal houden. Wat jongeren in ieder geval willen: inspraak bij de pensioenfondsen. Voor 45% van de jongere respondenten is het een pre bij het willen meebetalen aan het pensioen van ouderen. Van de ondervraagde jongeren tot 35 jaar is 70% het eens met de stelling dat er in plaats van gepensioneerden juist jongeren in het bestuur van pensioenfondsen moeten zitten. In de leeftijdscategorie 55 jaar en ouder onderschrijft 48% de stelling. “Als jongeren aangeven solidair te willen zijn,
is het niet meer dan fair om ze ook invloed te geven bij de uitvoering van de pensioenregeling. Dat zien ook de ouderen in”, zegt Ruud Dekker, marketingdirecteur binnen Brunel Finance verantwoordelijk voor marketing.
Pensioenkosten stijgen flink
Het vertrouwen in een prima pensioen kalft in rap tempo af. Bijna 30% weet zeker dat het uiteindelijke pensioen lager zal uitvallen, terwijl dat percentage vorig jaar nog 15% was. Van de respondenten denkt nog eens 42% dat het zeer waarschijnlijk is dat de pensioenuitkeringen omlaag gaan. In 2011 was dit nog 25%. Opvallend is wel dat ruim 55% van de respondenten niet eens weet hoeveel pensioen er wordt opgebouwd. Bij 55-plussers, voor wie het pensioen toch aan de horizon opdoemt, is dit 39%. Dit is ook de groep waarvan een kwart ervoor kiest eerder uit het arbeidsproces te stappen als de pensioenleeftijd wordt verhoogd. Men heeft dan liever een lagere pensioenuitkering. Met de nog steeds toenemende levensverwachting hoeven er geen ingewikkelde berekeningen te worden gemaakt om te kunnen concluderen dat de pensioenkosten straks aardig hoog zullen zijn; kosten die, zo zeggen jongeren, voor een groot deel door ons zullen moeten worden opgebracht.
Radicale hervorming enige redding
Dat is ook de spagaat waarin de discussie over de pensioenkortingen is geraakt. Wordt er gekort dan benadeelt dit de oudere, wordt er niet gekort dan zullen de jongeren onevenredig hard getroffen worden. Solidariteit met het huidige pensioensysteem is dan ook pervers, zegt Ilja Boelaars, econoom aan de University of Chicago, lid van de jongerenorganisatie van D66 en een van de oprichters van de site pensioen-opstand.nl. In het FD meldde hij kortgeleden dat beleidsmakers de toegenomen levensverwachting simpelweg hebben genegeerd. “Daar is geen geld voor gespaard.” Dat er geen jongeren in de fondsbesturen zitting hebben, is volgens Boelaars ook een teken aan de wand. “Bonden hebben weinig leden, die vaak ouder zijn.” Daardoor worden er volgens de econoom vaak besluiten genomen die helemaal niet gunstig zijn voor jongeren. “Werkgevers hebben niets meer in de besturen te zoeken, omdat ze straks nauwelijks nog risico’s dragen.” De solidariteit kan hem dus gestolen worden. “Een progressief belastingstelsel en de AOW is al solidair genoeg.” Boelaars ergert zich wild aan de “vage toezeggingen” en wil duidelijkheid. Zijn suggestie: geef iedereen een ‘individueel pensioenpotje’ waarbij de inleg, de opbouw van het vermogen en de waarde op dat moment volstrekt transparant zijn.Met collega Maarten Koning van de Jonge Democraten berekende Boelaars eerder al dat iemand die nu rond de 25 jaar is, bij zijn pensioen nog maar 53% van zijn laatstverdiende loon zal ontvangen. Dan lijkt zo’n strikt persoonlijk en transparant pensioenpotje
geen overbodige luxe om eventueel extra bij te kunnen sparen. Hij werkt er aan om het geluid van de jongeren wat harder onder de aandacht te brengen, maar de ‘bestuurscultuur’ maakt het moeilijk om zijn stem te laten horen. In een ingezonden brief in De Volkskrant schetst Boelaars het probleem dat jongeren buitenspel lijkt te zetten: “Sociale partners beheersen niet alleen de besluitvorming, maar de complete informatievoorziening. Het pensioenstelsel is zo complex dat slechts een paar experts berekeningen kunnen uitvoeren. Maar 9 van de 10 experts werken voor de pensioenfondsen. Een paar zelfstandige partijen zijn voor hun gegevens weer afhankelijk van die pensioenfondsen. Maar omdat die fondsen worden bestuurd door de sociale partners, kunnen ze zelf bepalen welke informatie ze naar buiten willen brengen.” Met andere woorden: kom er maar eens tussen, en vooral: de kans op manipulatie van de informatie is levensgroot. Boelaars pleit er dan ook voor om de solidariteit van jongeren maar eens een halt toe te roepen. “De enige manier om ons pensioenstelsel te redden is een radicale hervorming.”
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
