De coronacrisis lijkt de trends en risico’s die al gaande zijn voor de financiële sector te versterken. De aanhoudende lage rente, de voortschrijdende digitalisering en de toenemende aandacht voor verduurzaming zijn daarvan de meest invloedrijke. Een van de punten van zorg waar de AFM sterk op hamert, is dat betalingsverplichtingen elders, zoals een studieschuld, gemeentelijke starterslening of private lease contract, niet altijd worden meegewogen bij de hypotheekaanvraag.
Dat en veel meer valt te lezen in Trendzicht, de jaarlijkse analyse van de AFM met ontwikkelingen die de financiële sector en het toezicht daarop in de komende jaren beïnvloeden. “In Trendzicht beschrijven we verschillende onderwerpen waar werk aan de winkel is. Daarbij is soms de sector aan zet. In andere gevallen zijn ook inspanningen van toezichthouders en beleidsmakers nodig”, zegt bestuursvoorzitter Laura van Geest (foto). ‘We presenteren dit wel met enige bescheidenheid. Vorig jaar besteedden we in Trendzicht immers geen woord aan een pandemie of scenario waarin de economie met 9% in een kwartaal zou krimpen.”
Onvoorziene ontwikkelingen
Van Geest : “Deze onvoorziene ontwikkelingen lijken overigens vooral te versterken wat al gaande is. Zo lijkt de coronaschok de terugkeer naar een hogere rente een paar jaar te hebben uitgesteld en de digitalisering te versnellen. Ook versterkt deze crisis waarschijnlijk de door protectionistische motieven ingezette trend om mondiale productieketens meer regionaal te gaan organiseren. Dit kan op langere termijn ook gevolgen kunnen hebben voor de nu zeer internationaal georiënteerde financiële markten.”
Kredietverlening aan woningeigenaren
De vorige crisis was aanleiding om de hypothecaire leennormen aan te scherpen met als doel een betere bescherming van consumenten. Van Geest: “In de afgelopen jaren is die voorzichtigheid steeds meer losgelaten. Dat maakt grote groepen huishoudens kwetsbaarder voor financiële problemen bij economische tegenspoed. Een extra punt van zorg is dat betalingsverplichtingen elders, zoals een studieschuld, gemeentelijke starterslening of private lease contract, niet altijd worden meegewogen bij de hypotheekaanvraag. Het maatschappelijk belang van verduurzaming en toegankelijkheid tot de woningmarkt voor koopstarters staat buiten kijf, maar dit moet niet ten koste gaan van financiële weerbaarheid. Meer krediet lost het onderliggende probleem van een te laag woningaanbod ook niet op. Het werkt prijsopdrijvend en vergroot daarmee de afstand van koopstarters tot de woningmarkt alleen maar meer.”
Transparantie
Het Europese bedrijfsleven is nog steeds sterk afhankelijk van bankfinanciering. Betere toegang tot de kapitaalmarkten kan de economie robuuster maken, zeker in crisistijd als bankenbuffers onder druk staan. De toegenomen concurrentie tussen handelsplatformen staat volgens de AFM op gespannen voet met het streven naar een gemeenschappelijke Europese kapitaalmarkt, omdat de handel versnippert. Trendzicht beschrijft het belang van transparantie tussen platformen, zodat één virtuele Europese liquiditeitspool kan ontstaan met behoud van concurrentie.
Jacht op persoonlijke financiële data
Steeds meer bedrijven zoeken toegang tot persoonlijke financiële data. Dat wordt niet alleen vergemakkelijkt door technologische ontwikkelingen, ook Europese regelgeving stimuleert dit. Van Geest: “Er ontstaan nieuwe marktstructuren, waarbij fintech-bedrijven en techgiganten zich op het terrein van financiële dienstverlening begeven. Hoewel dit innovatie en concurrentie stimuleert en daarmee in het voordeel van consumenten kan zijn, ontstaan er ook nieuwe risico’s. Sommige innovaties ondermijnen het klantbelang. En er ontstaan nieuwe toezichtvraagstukken, zoals complexere IT-risico’s, de noodzaak om beter samen te werken met data toezichthouders en de afhankelijkheid van techgiganten.”
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
