Het post-corona-optimisme van begin 2022 heeft volgens de AFM plaatsgemaakt voor een steeds breder gevoelde omslag in sentiment en economie, ingezet door de Russische inval in Oekraïne. De gasprijsexplosie heeft de koopkracht van huishoudens en winstgevendheid van het bedrijfsleven onder druk gezet. De financiële markten in Nederland hebben de turbulentie vooralsnog goed doorstaan. De onzekerheid blijft echter hoog. Extra aandacht gaat de AFM besteden aan de pensioentransitie.
Dat en veel meer schrijft de AFM in het rapport Trendzicht 2023. Hierin analyseert de toezichthouder deze ontwikkelingen en de risico’s, knelpunten en beheersmaatregelen binnen de vier toezichtsgebieden. Bestuursvoorzitter Laura van Geest (foto): “Nederland staat er nog goed voor, maar kan voor grote problemen komen te staan. Hoe langer het zwaar weer aanhoudt, hoe meer en vaker je water over de dijk ziet komen. We moeten kwetsbare consumenten beschermen en ervoor zorgen dat onze financiële markten goed blijven werken. De AFM én de sector hebben hier een belangrijke rol.”
Zorgplicht financiële dienstverleners
Het beschermen van kwetsbare consumenten is van oudsher een prioriteit van de AFM. De gestegen energieprijzen en prijzen voor tal van andere goederen en diensten hebben grote impact op huishoudens en bedrijven. Op korte termijn worden consumenten hiervoor goeddeels behoed door de beschermingsmaatregelen van de overheid. Wanneer de economische omstandigheden zich verder verslechteren of overheidssteun wordt afgebouwd, dan komen meer huishoudens in financiële problemen. De betaalbaarheid van lopende financiële producten, zoals hypotheken en schadeverzekeringen, kan dan in het geding komen, met grote consequenties voor huishoudens. Financiële dienstverleners zullen daarom extra aandacht moeten hebben voor hun zorgplicht.
Pensioentransitie
De pensioentransitie is complex en heeft ingrijpende gevolgen, schrijft de toezichthouder. “Met de overgang naar nieuwe premieregelingen worden meer risico’s en onzekerheden bij deelnemers gelegd. Het is daarom van belang dat bij de vormgeving van het nieuwe pensioenstelsel het perspectief van de deelnemer niet uit het oog mag worden verloren. Dit geldt zowel bij de totstandkoming van de nieuwe regeling, waarbij onder andere rekening moet worden gehouden met de risico’s die deelnemers willen en kunnen dragen, als de transitie en de daadwerkelijke omzetting van het pensioen invaren. Op het moment dat de individuele deelnemers niet voldoende en niet tijdig worden meegenomen in wat de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel voor hen persoonlijk en hun pensioengelden betekent, ontstaat het risico op onrealistische verwachtingen en uiteindelijk verlies van draagvlak en vertrouwen.”
Goede keuzebegeleiding
AFM: “In het nieuwe stelsel neemt het belang van goede keuzebegeleiding toe. Deelnemers krijgen de keuze om op pensioendatum maximaal 10% van hun pensioen op te nemen (bedrag ineens). Daarnaast zullen in het nieuwe pensioenstelsel meer deelnemers de keuze moeten maken tussen minder en meer risicovolle beleggingsmixen, en tussen een vaste of variabele uitkering. Het maken van pensioenkeuzes is complex en gaat niet vanzelf goed. Pensioenkeuzes zijn onomkeerbaar en kunnen grote gevolgen hebben voor het pensioeninkomen, waardoor een goede begeleiding essentieel is.”
Communicatie
“In de voorbereiding naar de transitie is een extra punt van aandacht de kwaliteit van pensioenadministraties en de vertaalslag naar de communicatie. Administraties die niet tijdig op orde zijn, leiden tot fouten in de omzetting van pensioenen. Het achteraf (na invaren) detecteren en herstellen van deze fouten is een zeer kostbaar en moeizaam proces. Daarnaast ontvangen wij signalen over het verstrekken van onjuiste informatie aan deelnemers, waardoor verkeerde verwachtingen over het pensioen(bedrag) worden gewekt”, aldus de AFM.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
