Als Nederlandse huishoudens kwetsbaar zijn, zijn zij dat vaak op meerdere punten tegelijk. Zo hebben huishoudens met hoge woonlasten ook vaker dan gemiddeld een slechte positie op de arbeidsmarkt en beperkte financiële buffers, zo blijkt uit een nieuwe studie van DNB.
Volgens de toezichthouder onderstrepen de resultaten van deze studie de noodzaak een breed welvaartsperspectief te verankeren in het overheidsbeleid en kwetsbaarheden in samenhang aan te pakken.
Sluimerend armoedeprobleem
Op het eerste oog gaat het Nederland economisch voor de wind, schrijft DNB. “Zo is de economie krachtig hersteld van de coronacrisis en zijn werkloosheid en faillissementen historisch laag. Ook in internationaal perspectief doet Nederland het in vele opzichten goed. Toch hebben de gestegen energiekosten een sluimerend armoedeprobleem aan het licht gebracht, maken meer huishoudens gebruik van voedselbanken en heeft een deel van de Nederlanders nauwelijks toegang tot een geschikte woning. Deze ogenschijnlijke tegenstelling roept de vraag op hoe Nederlandse huishoudens ervoor staan, waar hun kwetsbaarheden zitten en hoe deze met elkaar samenhangen. Om hier een beter beeld van te krijgen is in deze Occasional Study gekeken naar de situatie van huishoudens op vijf terreinen waarop DNB de overheid adviseert: ‘werk en inkomen’, ‘vermogen en schuld’, ‘wonen’, ‘klimaat’ en ‘energie’. Aan de hand van een vijftiental indicatoren is onderzocht of huishoudens kwetsbaar zijn op deze terreinen door hun persoonlijke situatie af te zetten tegen een drempelwaarde voor kwetsbaarheid.´
Stapeling van kwetsbaarheden
Bij een deel van de huishoudens is duidelijk sprake van een stapeling van kwetsbaarheden. De grofweg 10% meest kwetsbare huishoudens is bijvoorbeeld op minimaal vijf van de bovenstaande indicatoren kwetsbaar. Deze huishoudens bestaan vaak uit jongeren, laagopgeleiden, alleenstaanden, huurders en mensen met een migratieachtergrond. Naarmate het aantal kwetsbaarheden toeneemt, raken huishoudens met deze kenmerken sterker oververtegenwoordigd. De ruim 60% huishoudens die op geen of op maximaal twee indicatoren kwetsbaar is, bestaat juist vooral uit hoger opgeleiden, gepensioneerden, huiseigenaren en stellen (met of zonder kinderen).
Sommige kwetsbaarheden blijken hardnekkig
Bijna één op de drie huishoudens heeft minder dan 5000 euro aan spaargeld of andere liquide middelen achter de hand. DNB: “De corona- en energiecrisis hebben laten zien dat grote groepen huishoudens bij financiële tegenslagen snel in de problemen komen. Een gebrek aan financiële buffers komt logischerwijs ook vaak voor in combinatie met een laag inkomen.”
Brede aanpak is nodig
De resultaten uit deze studie onderstrepen volgens de toezichthouder het belang van het verankeren van bredewelvaartsindicatoren in overheidsbeleid, zoals de begrotings- en verantwoordingssystematiek. “Een breed welvaartsperspectief omvat niet alleen financieel-economische aspecten van beleid, maar ook andere zaken die belangrijk zijn voor mensen, zoals onderwijs, hun gezondheidszorg en de kwaliteit van hun leefomgeving. Uit deze studie blijkt dat kwetsbaarheden zich bij bepaalde groepen in de samenleving opstapelen. Om deze kwetsbaarheden aan te pakken, is een breed palet aan acties nodig, die naast de vijf hier onderzochte thema’s ook raken aan goede zorg, goed onderwijs en sociale cohesie. Een integrale aanpak is dus nodig, en deze aanpak komt eerder tot stand als het kabinet op basis van een breder palet aan informatie keuzes kan maken. Het ramen van brede welvaart is daarom een belangrijke volgende stap.”
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
