Maatwerk in pensioenen kan volgens Netspar veel opleveren en verdient daarom een centrale rol in de discussie over de hervorming van het pensioenstelsel. Het maatwerk zal dan wel beperkt moeten worden tot slechts enkele goed omschreven keuze-opties binnen de collectieve pensioenen.
Die conclusie trekt Netspar uit een eigen onderzoek naar de meerwaarde van maatwerk in pensioenen. Met name het afstemmen van de premie-inleg op het bezit van een eigen woning kan mensen gedurende de hele levenscyclus veel welvaartswinst opleveren, schrijft de denktank in een toelichting. “Dit voorkomt oversparen bij mensen die vermogen opbouwen via het pensioen én via het aflossen van de hypotheek. De winst van differentiatie in de premie-inleg voor woningbezitters is groot: tot 5% van levensloopconsumptie bij het bezit van een woning van 200,000 euro. Maar beter maatwerk voorkomt ook ondersparen voor huishoudens die nu te weinig vermogen opbouwen.”
Een andere maatwerkoptie waar Netspar op ingaat is het differentiëren in het risicoprofiel van beleggingen en het aanbieden van de optie om een deel van het opgebouwde pensioenvermogen op de pensioendatum direct op te nemen voor het aflossen van een schuld.
Geen woud aan opties
Het geven van maatwerkopties aan deelnemers geeft ook risico’s. Verkeerde beslissingen in bijvoorbeeld de beleggingskeuzes, kunnen veel welvaartsverlies opleveren. Om individuele fouten te verminderen, is volgens Netspar een zorgvuldige vormgeving van de architectuur rondom maatwerk en individuele keuzes dan ook cruciaal. “Door de keuzeopties of keuzeruimte te laten aansluiten bij de individuele deelnemer, kan de kans op individuele fouten worden verminderd. Maatwerk moet een goede balans zijn tussen enerzijds de gewenste differentiatie en anderzijds het tegengaan van individuele fouten. Daarom moet het zich beperken tot enkele goed omschreven en passende keuze-opties binnen de collectieve pensioenen.”
Solidariteit bij maatwerkopties
Het verlies aan onderlinge solidariteit hoeft niet direct gezien te worden als risico van maatwerkopties. De onderzoeksresultaten wijzen uit dat de zekerheid van een goed collectief pensioen voor veruit de meeste mensen zwaarder weegt dan de mogelijke winst van calculerend of strategisch gedrag door zich te onttrekken aan de collectiviteit.
Volgens Netspar is er in de praktijk vooralsnog ook geen sprake van strategisch keuzegedrag bij bestaande keuzes: “Zo wordt een hoog-laag constructie vaker gebruikt door deelnemers met een hoog inkomen, terwijl juist de lage inkomens een strategisch voordeel hebben bij deze keuze vanwege hun lagere levensverwachting. Andere overwegingen, zoals de gewenste timing van het pensioen, lijken dus de overhand te hebben bij het individuele keuzegedrag.”
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
