“In de samenleving leeft in toenemende mate het idee dat er zoiets bestaat als een risicovrije wereld en dat toezichthouders de verantwoordelijkheid hebben om daarvoor te zorgen. Een ontwikkeling die mij persoonlijk zorgen baart”, schrijft Merel van Vroonhoven, voorzitter bestuur AFM, in het jaarverslag van de toezichthouder.
Toch zullen consumenten volgens Van Vroonhoven in toenemende mate ook eigen verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun persoonlijke financiële reilen en zeilen. “Dit plaatst ons voor een dilemma. Vanuit gedragswetenschappelijke inzichten weten we dat mensen geneigd zijn minder rationele financiële keuzes te maken dan goed voor ze is. Tot hoever reikt bescherming en waar begint de eigen verantwoordelijkheid? Het maatschappelijk debat daarover moet wat mij betreft de komende tijd met urgentie worden gevoerd.”
Concrete resultaten
Naast deze vooruitblik kijkt Van Vroonhoven ook terug. In het jaarverslag somt zij een aantal concrete resultaten op, die mede door bemoeienis van de toezichthouder in 2015 zijn bereikt in de sectoren waar de AFM toezicht op houdt: “Klantprocessen bij autofinancieringen en aanvullende zorgverzekeringen, de kwaliteit van hypotheekadvies en de informatieverstrekking bij expirerende lijfrentes zijn verbeterd. Bij beleggingsverzekeringen hebben verzekeraars inmiddels het grootste deel van de polishouders met een niet-opbouwende of een hypotheek-gebonden beleggingsverzekering geactiveerd. Het provisieverbod voor financiële dienstverlening en dat voor beleggingsondernemingen wordt over het algemeen goed nageleefd. De introductie van de Vergelijkende Kosten Maatstaf zorgt voor meer inzicht voor beleggingsklanten. Tot slot zijn er verbeteringen doorgevoerd in de behandeling van klanten bij betalingsachterstanden bij hypotheken.”
Klantbelang centraler stellen
De AFM constateert dat de zogenoemde dashboardscores voor de mate waarin de grootste banken en verzekeraars het klantbelang centraal stellen, na vijf jaar opwaartse beweging in 2015 zijn gestabiliseerd. “Het toezicht is er op gericht dat zij hier de opwaartse lijn weer oppakken”, aldus de toezichthouder. “Het duurzaam verankeren van het centraal stellen van het klantbelang laat in de praktijk zien dat dit geen gemakkelijke omwenteling is, die om doorzettingsvermogen, discipline en continue alertheid van de sector vraagt.”
Boetes en maatregelen
De AFM heeft in 2015 in totaal 17 boetes opgelegd, in 2014 waren dat er nog 3. Bij de boetes in 2014 zaten relatief veel kleinere zaken die volgens de AFM met een eenvoudig, min of meer gestandaardiseerd proces konden worden afgehandeld. De boetes in 2015 waren vooral voor zwaardere en complexere zaken bij grotere ondernemingen. Dit komt ook tot uiting in het totaal over 2015 opgelegde bedrag aan boetes € 9.616.250. In 2014 is voor € 7.327.287 aan boetes opgelegd. Ook het totale aantal formele maatregelen was in 2015 lager: 52 tegen 106 in 2014. De daling wordt volgens de toezichthouder vooral bepaald door lagere aantallen lasten onder dwangsom en openbare waarschuwingen. Het aantal informele maatregelen steeg in 2015 tot 575 tegenover 471 in 2014.
Elke werkdag het belangrijkste financiële nieuws in uw mailbox? Meld u gratis aan voor InFinance Daily.
